Een dwarslaesie is een ingrijpende blessure die vaak resulteert in verlies van mobiliteit en gevoel, afhankelijk van het niveau van de laesie in de wervelkolom. In dit artikel gaan we dieper in op een specifiek type dwarslaesie, namelijk een hoog thoracale dwarslaesie, en hoe een patiënt met schouderklachten na een val kan revalideren en terug kan keren naar rolstoeltennis.

Wat is een hoog thoracale dwarslaesie?

Een hoog thoracale dwarslaesie bevindt zich in het bovenste deel van de thoracale (borst) wervelkolom, meestal tussen de T1 en T6 wervels. Dit soort letsel leidt vaak tot gedeeltelijke of volledige verlamming van de benen en mogelijk ook van de rompspieren, afhankelijk van de ernst van het letsel. Hoewel de armen en handen vaak volledig functioneel blijven, kan de balans van het bovenlichaam beïnvloed worden, wat een grote uitdaging vormt voor dagelijkse activiteiten en sportbeoefening.

De meest voorkomende gevolgen van een hoog thoracale dwarslaesie zijn:

• Verlies van controle over de spieren in de romp en buik.
• Problemen met balans en stabiliteit.
• Beperkte mobiliteit, met afhankelijkheid van een rolstoel.
• Mogelijke invloed op ademhaling, vooral als de laesie zich dichter bij de T1-wervel bevindt.

Schouderklachten na een val

Bij rolstoelgebruikers zijn schouderklachten een veelvoorkomend probleem. De schouders nemen vaak de rol over van de benen voor de voortbeweging en andere activiteiten, zoals transfers. Hierdoor wordt er veel druk en herhaalde belasting op de schouders uitgeoefend, wat kan leiden tot overbelasting, peesontstekingen of andere blessures.

Bij een patiënt met een hoog thoracale dwarslaesie kan een val de schouders verder belasten. Dit kan pijn veroorzaken, de mobiliteit van de schouder beperken en het dagelijks functioneren bemoeilijken. In dit geval is het belangrijk om zo snel mogelijk met een fysiotherapeut te werken aan het herstellen van de schouderfunctie.

Er kwam een cliënt bij mij op de praktijk met een hoog thoracale dwarslaesie die is gevallen tijdens het rolstoeltennis. Voor mij was dit een enorme uitdaging als sportfysiotherapeut, mede doordat de schouder eigenlijk ontlast zou moeten worden in de eerste fase van het herstel. Daarnaast heeft deze cliënt advies en begeleiding nodig om in de laatste fase weer terug te komen naar het rolstoeltennis. Op het moment dat deze cliënt bij mij kwam was ik nog niet zo goed bekend met rolstoeltennis, waardoor ik mocht leren over deze sport.

Revalidatie van schouderklachten

De revalidatie van schouderklachten bij iemand met een hoog thoracale dwarslaesie vereist een specifieke aanpak. Aangezien de schouders een cruciale rol spelen bij het verplaatsen in een rolstoel, is het essentieel om een gedegen behandelplan op te stellen om het herstel te bevorderen en verdere blessures te voorkomen.

Enkele belangrijke stappen in de revalidatie zijn:

1. Rust en pijnverlichting: Het is belangrijk om de schouder tijdelijk te ontzien om ontstekingen en pijn te verminderen. Dit kan worden bereikt door rust, ijs en mogelijk ontstekingsremmende medicatie.
2. Mobiliteitsoefeningen: Zodra de pijn onder controle is, wordt er gestart met mobiliteitsoefeningen om de bewegingsvrijheid van de schouder te verbeteren. Dit helpt om stijfheid te voorkomen en bevordert een gezonde bloedtoevoer naar het gebied.
3. Krachttraining: Het versterken van de schouderspieren is cruciaal om herhaling van de blessure te voorkomen. Specifieke oefeningen gericht op de rotator cuff en scapulaire stabiliteit kunnen hierbij helpen.
4. Verbeteren van de houding: Een goede houding tijdens rolstoelgebruik en transfers kan de druk op de schouders verminderen. Fysiotherapeuten kunnen helpen bij het aanpassen van de rolstoelinstellingen en de techniek van de patiënt.
5. Functionele training: Aangezien de schouders een sleutelrol spelen in het dagelijks leven en sportactiviteiten zoals rolstoeltennis, is het belangrijk om specifieke functionele oefeningen te integreren die de schouders voorbereiden op de belasting tijdens sport.

Terugkeer naar rolstoeltennis (RTP)

Rolstoeltennis is een intensieve sport waarbij de schouders constant in beweging zijn. Voor een patiënt met een hoog thoracale dwarslaesie die na schouderklachten wil terugkeren naar rolstoeltennis, is een zorgvuldige opbouw van de training essentieel om blessures te voorkomen en optimaal te kunnen presteren.

De Return to Play (RTP) fase bij rolstoeltennis omvat:

1. Functionele screening: Voordat de patiënt terugkeert naar de sport, wordt er een uitgebreide screening uitgevoerd om te controleren of de schouder voldoende hersteld is. Dit omvat kracht-, mobiliteits- en stabiliteitstests.
2. Opbouw van trainingsintensiteit: De intensiteit van de training wordt langzaam opgebouwd, te beginnen met lichte oefeningen en vervolgens geleidelijk over te gaan naar volledige sportbewegingen, zoals het slaan van ballen en draaien in de rolstoel.
3. Specifieke tennisoefeningen: Oefeningen die gericht zijn op de bewegingen die specifiek zijn voor tennis, zoals overhead slagen en backhands, worden geïntroduceerd om de schouder voor te bereiden op de sport.
4. Preventieve maatregelen: Het is belangrijk om tijdens de revalidatie te werken aan preventieve maatregelen om toekomstige schouderblessures te voorkomen. Dit kan bestaan uit het verbeteren van de techniek, aanpassen van de rolstoel of racket, en het integreren van herstelstrategieën zoals stretching en massage.

Belang van holistische fysiotherapie bij revalidatie

Holistische fysiotherapie speelt een cruciale rol bij de revalidatie van patiënten met een hoog thoracale dwarslaesie, vooral wanneer zij terugkeren naar sporten zoals rolstoeltennis. Een holistische benadering houdt rekening met het totale welzijn van de patiënt, inclusief fysieke, mentale en emotionele factoren.

Bij de revalidatie van schouderklachten kan holistische fysiotherapie helpen door:

• Individuele begeleiding: Elk revalidatietraject is anders, en holistische fysiotherapie zorgt ervoor dat de behandelingen zijn afgestemd op de specifieke behoeften en doelen van de patiënt.
• Ademhalingsoefeningen: Voor patiënten met een hoog thoracale dwarslaesie kan het ondersteunen van de ademhaling belangrijk zijn, vooral tijdens intensieve sportactiviteiten.
• Mentale ondersteuning: Terugkeren naar sport kan emotioneel uitdagend zijn, vooral na een blessure. Holistische fysiotherapie biedt ook mentale ondersteuning om de patiënt mentaal sterk en gemotiveerd te houden.

Het resultaat

Deze sporter is door onze goede samenwerking weer terug gekomen in zijn sport en geniet weer van zijn potje rolstoeltennis.

Het was voor zowel de cliënt als voor mij nieuw om een schouder blessure te hebben en een hoge dwarslaesie als co-morbiditeit te hebben. Het was een proces van samen puzzelen, om zo samen tot een passende oplossing te komen. Gestart met de schouder revalidatie na een pees ruptuur met persoonlijke aanpassingen. En stap voor stap opbouwen naar de RTP, met leuke passende oefeningen gericht op rolstoeltennis.

Conclusie

Een hoog thoracale dwarslaesie brengt unieke uitdagingen met zich mee, vooral wanneer er schouderklachten optreden na een val. De combinatie van specifieke revalidatie voor de schouder en een gefaseerde terugkeer naar rolstoeltennis is essentieel om optimaal te herstellen en blessures in de toekomst te voorkomen. Holistische fysiotherapie biedt een allesomvattende aanpak, waarbij zowel de fysieke als mentale aspecten van herstel worden meegenomen, zodat de patiënt op een verantwoorde en veilige manier kan terugkeren naar zijn favoriete sport.